Czym jest SPC? Karty kontrolne i ich zastosowanie.
SPC czyli statystyczne sterowanie procesem
SPC, czyli Statistical Process Control, to metoda zarządzania procesami produkcyjnymi, która polega na ciągłym monitorowaniu procesu i wykrywaniu odchyleń od normy. Narzędzie wpisuje się w podstawy zarządzania jakością
i powinien je znać, każdy inżynier jakości. Celem metody jest zapewnienie jakości produktu poprzez kontrolę jakości procesu produkcyjnego, jak również eliminację zmienności procesu produkcyjnego w dalszych krokach. Metoda ta opiera się na statystyce i umożliwia ocenę, czy dane z procesu produkcyjnego mieszczą się
w granicach tolerancji. Wymagania dotyczące stosowania metod SPC mówią jasno,
że możliwe jest wczesne wykrywanie problemów z jakością i podjęcie działań naprawczych, zanim dojdzie do wadliwego wyprodukowania dużej ilości produktów.
Z pośród metod statystycznych, jest to jedno z narzędzi dedykowanych do zarządzania jakością, mające na celu sprawdzanie zdolności procesu, przy pomocy narzędzi statystycznych oraz statystycznej analizy danych.
Karty kontrolne
SPC polega na ciągłym monitorowaniu procesów produkcyjnych i rejestrowaniu danych dotyczących jego stabilności procesu . Dane te są następnie analizowane za pomocą różnych narzędzi statystycznych, takich jak diagramy kontrolne, histogramy lub karty kontrolne. Analiza tych danych pozwala ocenić, czy dane z procesu mieszczą się w granicach tolerancji i czy proces przebiega prawidłowo.
Jeśli występują odchylenia od normy, można podjąć działania naprawcze, takie jak np. dostosowanie parametrów procesu lub wymiana uszkodzonych narzędzi.
Sterowania jakością procesu jest skutecznym narzędziem do zapewnienia oraz poprawy jakości procesu i może być stosowane w różnych branżach, takich jak przemysł motoryzacyjny, elektroniczny czy farmaceutyczny. W przemyśle stosuje się różne rodzaje diagramów kontrolnych, takie jak np. diagram X-R, diagram X-S czy diagram p-k. Każdy z tych diagramów służy do monitorowania przebiegu procesu oraz innych parametrów procesu i wymaga użycia innych narzędzi statystycznych
do ich interpretacji. Karta kontrolna procesu jest jednym z najbardziej popularnych narzędzi sprawdzających się w każdej branży spośród wymienionych metod statystycznego sterowania.
Zastosowanie kart kontrolnych
Jednym z najczęściej stosowanych narzędzi SPC jest diagram X-R (znane również pod nazwą jako karty kontrolne Shewharta). Jest to wykres, na którym rejestruje się wartości poszczególnych parametrów procesu produkcyjnego w kolejnych próbach pomiarowych. Na podstawie kart kontrolnych powstaje diagram przebiegu procesu . Można na nim zaznaczyć przebieg granic kontrolnych, które określają dopuszczalne odchylenia od normy dla danego parametru. Jeśli wartości pomiarowe mieszczą się
w granicach tolerancji, oznacza to, że proces przebiega prawidłowo i nie ma potrzeby podejmowania działań naprawczych. Jeśli natomiast wartości są poza granicami tolerancji, oznacza to, że występują odchylenia od normy i obserwujemy rozregulowanie procesu. W takim przypadku podczas statystycznego sterowania jakością, należy podjąć odpowiednie działania, aby zapobiec wadliwemu wyprodukowaniu produktu i podjąć szybkie działania korygujące proces, posiłkując się analizą systemów pomiarowych. Interpretacja kart kontrolnych zawsze jest dyskusyjna, punktem zwrotnym podczas każdej dyskusji jest wolumen próbki oraz ilość wystąpień poza granicę kontrolną.
Istnieje wiele narzędzi sterowania procesami. Innym często stosowanym narzędziem w SPC jest histogram inaczej też zwany diagramem procesu.
Jest to wykres, na którym przedstawia się rozkład częstości występowania poszczególnych wartości parametru procesu. Histogram pozwala ocenić, czy rozkład jest zbliżony do rozkładu normalnego i czy brak jest odchyleń od normy oraz określić potencjalne przyczyny zmienności zachodzące w analizowanym procesie.
Współczynnik zmienności to kolejne narzędzie służące do monitorowania wyników procesów oraz oceny jakości procesu produkcyjnego. Pozwala na określenie współczynników zdolności procesu poddawanego analizie.
Jest to stosunek odchylenia standardowego do średniej arytmetycznej wartości parametru procesu. Wartość współczynnika zmienności powinna być jak najniższa,
co oznacza, że proces przebiega stabilnie i jest mała zmienność wartości parametru.
Te trzy narzędzia statystyczne są często stosowane w statystycznej obserwacji procesu, ale istnieje wiele innych narzędzi i metod, które mogą być użyte w zależności od konkretnych potrzeb i celów.
Kontrola procesu
Statystyczne narzędzia jakości pozwalają również na zidentyfikowanie przyczyny odchyleń od normy, jeśli takie wystąpią oraz dają możliwość dokonać oceny stabilności procesu. Odchylenia od normy mogą być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak np. niskiej jakości procesu obróbki detalu, uszkodzenia maszyn lub narzędzi, brak odpowiedniej kontroli jakości surowców lub brak odpowiedniej kontroli procesu produkcyjnego. Aby skutecznie rozwiązać problem, należy zidentyfikować przyczynę i podjąć odpowiednie działania naprawcze.
Podsumowując SPC definiujemy jako metodę zarządzania jakością, służącą do kontroli statystycznej procesów. Aby omawiane narzędzię było skuteczne, należy pamiętać o kilku ważnych zasadach.
- Po pierwsze, podczas realizacji analizy procesów, należy dokładnie zdefiniować, jakie parametry należy monitorować i jakie są granice tolerancji dla tych parametrów.
- Po drugie, należy przeprowadzić dokładny plan pomiarowy, ustalając, jak często i w jakich punktach procesu będą pobierane próbki, jakie będą miary statystycznej kontroli oraz miary jakości.
- Po trzecie, należy regularnie rejestrować proces zbierania danych, wyniki pomiarów i analizować je za pomocą odpowiednich narzędzi statystycznych. Przy pomocy kart kontrolnych, przyczyny pojawiających się problemów mogą być szybko eliminowane, tak by jakości procesów została na zadowalającym poziomie.
- Po czwarte, jeśli wystąpią odchylenia od normy, należy szybko zidentyfikować przyczynę i podjąć odpowiednie działania naprawcze, bo jak wiemy doskonalenie procesu produkcji, powinno być dla inżyniera tematem nr 1.
Jeśli zainteresował Cię temat Statystycznego Sterowania Procesem, zapraszamy Cię do przeczytania pozostałych artykułów, na których m.in. dowiesz się jak wprowadzić i rozwinąć system zgłaszania pomysłów, który zwiększy Twoją efektywność.
https://leanpartner.pl/system-sugestii-pracowniczych-kaizen/
Nasz autorski system sugestii funkcjonuje w szeregu organizacji, zarówno tych produkcyjnych jak i usługowych.
Zapraszamy do kontaktu.
