Karta kontrola - cel, rodzaje oraz proces zarządzania
Karta kontrola procesu jest odwzorowaniem graficznej formy przedstawienia wyników obserwowanego i analizowanego procesu. Dane umieszczone na karcie przedstawione są w formie liczbowej na odpowiednich osiach czasu X oraz Y.
Wykres karty kontrolnej powinien mieć naniesioną tzw. linię centralną, ukazującą wartość pożądaną w danym analizowanym procesie. Dodatkowo wykres charakteryzują dwie dodatkowe linie poziome, nazywane liniami kontrolnymi, przedstawiające górną oraz dolną granicę.
Karty kontrolne są jednym z podstawowych narzędzi statycznej kontroli procesu
oraz jakości. Twórcą kart kontrolnych jest Walter A. Shewhart, same karty często nazywa się jako karty kontrolne Shewharta.
Karty kontrolne stosowane są procesach zazwyczaj skomplikowanych w których konieczne jest ciągłe monitorowanie wyników. Proces ten zapewnia również szybką identyfikację analizowanych próbek pod względem odchyłek od wartości wymaganej. Karta kontrolna procesu jest narzędziem statystycznym dającym możliwość ciągłej kontroli procesu i szybkiej reakcji na sytuacje, gdzie następuje anomalia i wartości są powyżej górnej granicy lub poniżej dolnej granicy kontrolnej.
W wielu przedsiębiorstwach najczęściej program do zarządzania kartami kontrolnymi sprawowany jest przez dział Kontroli Jakości lub Kontroli Procesu.
Cel kart kontrolnych
Celem statystycznej kontroli procesu jest przede wszystkim ochrona procesu, przed powstawaniem niezgodności. Dzięki funkcji kontroli i wizualnemu sygnalizowaniu zakłóceń w przebiegu procesu, wykres kontrolny przeżywa swój kolej renesans szczególnie w ujęciu procesu produkcyjnego i jego potrzeb.
Interpretacja kart kontrolnych jak i ocena zdolności, zazwyczaj jest stosunkowo prosta do przeprowadzenia. Jeśli wartości wybranych parametrów mieszczą się
w granicach kontrolnych to oznacza, że proces jest stabilny.
Natomiast jeśli wartości są poza granicami tzn proces podlega działaniu czynników, które pogarszają jego wyniki.
Rodzaje kart kontrolnych
Występuje kilka rodzajów kart kontrolnych, dla cech ocenianych liczbowo wyróżnia się poniższe zastosowanie karty :
- kartę wartości średniej (X-średnie)
- kartę odchylenia standardowego (s)
- kartę wartości średniej (X-średnie) i rozstępu – karta (X – R),
- kartę kontrolną pojedynczych obserwacji i (xi)
- kartę ruchomego rozstępu
- kartę mediany (Me) i rozstępu – karta (Me-R)
Stosowanie kart kontrolnych
W projektowaniu kart kontrolnych niezwykle pomocne są wykresy. Dane przedstawiane na kolejnych kart kontrolnych wykreślane są w kolejności czasowej.
Na osi X karty kantrolnej nadpisuje się numer próby. Na osi Y wartości średnie, roztępy itp. W zależności od rodzaju karty.
Linia centralna często określana jako LC wyraża nominalną wartość analizowanej zmiennej procesu.
Wartości dolnej linii kontrolnej i górnej linii kontrolnej obrazują granice w przypadku których przekroczenie oznacza, że proces jest rozregulowany i konieczna jest natychmiastowa ingerencja w proces. Zarówno górna granica kontrolna jak i dolna stoją na straży procesu i stanowią wyraźną linię w wykresie wartości normatywnych.
Karta kontrolna umożliwia w jasny i zrozumiały sposób cyklicznie kontrolować dany proces opierając się na liczbach, danych i faktach.
Proces zarządzania kartami kontrolnymi
Karty kontrolne pozwalają na wykorzystanie wielu miar statystycznych.
W celu wykonania pogłębionej analizy może to być mediana, średnia arytmetyczna lub ochylenie standardowe. Najczęściej analizę kart oraz wyników pomiarów wykonuje się na określonej liczebności próbek o wybranych cechach danego procesu. Podczas projektowania kart należy cały czas pamiętać o regularnych odstępach próbkowania.
Karta shewharta prezentuje proste narzędzie, służące go nadzorowania procesów
w GEMBA. W wyniku skoku technologicznego jaki miał miejsce w XXI wieku metody rejestracji procesu stopniowo ulegają zmianie poprzez rozwijającą się digitalizację pomiarów oraz katalogowania wyników. Jesteśmy w przededniu zmiany postrzegania nominalnych kart kontrolnych na rzecz elektronicznych kart kontrolnych sterowanych systemami IT.
Podsumowując karty kontrolne nie stanowią większego problemu w samym użytkowaniu. Przy projektowaniu kart kontrolnych i ich skutecznym zastosowaniu, trzeba się napracować. Jednak raz przygotowany plik lub formularz można później wykorzystać dla innych badań statystycznych. Karta pojedynczych obserwacji spokojnie może zostać wykonana w Excelu jako arkusz kalkulacyjny i nie będzie wymagała posiadania dodatkowego oprogramowania
Jeśli zainteresował Cię temat opisujący zagadnienie związane z kartami kontrolnymi, zapraszamy Cię do przeczytania pozostałych artykułów, na których m.in. dowiesz się jak wprowadzić i rozwinąć system zgłaszania pomysłów, który zwiększy Twoją efektywność.
https://leanpartner.pl/system-sugestii-pracowniczych-kaizen/
Nasz autorski system sugestii funkcjonuje w szeregu organizacji, zarówno tych produkcyjnych jak i usługowych.
