Narzędzia zarządzania jakością - podstawa każdej analizy
W narzędziach jakości znajdziecie informację, które stanowią podstawę od której wychodzimy, podczas przeprowadzania każdej analizy, zarówno procesu, usługi jak i produktu. Skutkiem poznania i jasnego zrozumienia nowych narzędzi, omawianych w artykule, powinna być sesja zespołowego rozwiązywania problemów realizowana na realnych przykładach.
Każdy skuteczny inżynier, analityk zdaje sobie sprawę, że dzięki skutecznym i rzetelnym informacjom, kierując się zasadą (Liczby, Dane, Fakty), może podjąć się każdej z metod analizy danych. Podstawowym warunkiem, który musi być spełniony to wiedza jak wykorzystać dane narzędzie oraz dane, którymi dysponujemy. Analizowane dane, muszą być aktualne oraz rzetelnie zebrane. Zasady zarządzania jakości jasno określają cel analiz oraz metod zarządzania– doprowadzenie do sytuacji, gdy proces jest stabilny, a klient jest zadowolony z dostarczonej usługi lub produktu. Do tak kompleksowego podejścia, niezwykle pomocne stają się określone narzędzia jakościowe.
W skład siedmiu podstawowych narzędzi jakości wchodzą:
- Diagram Ishikawy,
- Diagram Pareto,
- Histogram,
- Diagram Korelacji,
- Mapa procesu znana także, jako diagram procesu,
- Arkusz kontrolny
- Karta kontrolna
Tradycyjne narzędzia zarządzania.
Czy kolejność ma znaczenia?
Podczas wykonywania analiz, sugerujemy poniższą kolejność narzędzi stosowanych
w procesie ciągłego doskonalenia.
- Mapa procesu znana także, jako diagram procesu,
- Arkusz kontrolny
- Karta kontrolna
- Histogram,
- Diagram Korelacji,
- Diagram Pareto,
- Diagram Ishikawy
Sugerowana kolejność pozwoli nam na początkowym etapie procesu zarządzania, omawiać rzeczywiste dane, wynikające z przebiegu procesu, który podlega analizie.
Mapa procesu
Diagram przebiegu procesu (Flowchart), jest jednym z klasycznych narzędzi jakości.
W większości przedsiębiorstw stanowi ważny punt w procesie standaryzacji pracy.
Jak większość narzędzi tak i mapa procesu, służy poprawie procesów, poprzez zobrazowanie w jasny i zrozumiały sposób powiązań oraz kolejności występujących po sobie kroków procesu. Graficzna forma przedstawienia danych służy w głównej mierze poprawie procesów poprzez możliwość szybkiej identyfikacji niezgodności z wymaganiami dotyczącymi jakości procesów produkcji obowiązujących w danym zakładzie. Podstawy zarządzania jakością definiują mapę procesu w zestawie narzędzi kontroli jakości, jako logiczną sekwencję wszystkich kroków procesu, mają na celu przedstawienie jasnego zbioru danych dla ogólnej wiedzy użytkowników realizujących proces.
Arkusz Kontrolny
Arkusz kontrolny to uporządkowany, standardowy dokument, umożliwiający zbieranie
i zestawianie danych ze źródeł historycznych lub obserwacji procesu
w czasie rzeczywistym. Stanowi element zbioru elementarnych, a zarazem klasycznych narzędzi jakości. Zazwyczaj występuje w formie tabelarycznej, spełniając funkcję kontrolną
w procesie doskonalenia jakości produktu. W skutecznym zarządzaniu przedsiębiorstwem, wykorzystuje się arkusz kontrolny zarówno
do zbierania danych ilościowych, jak i jakościowych. Arkusz kontrolny jest podstawą techniki zarządzania jakością w większości skutecznych organizacji.
Karta kontrolna
Karty kontrolne służą wizualnemu przedstawieniu przebiegu procesu, a co za tym idzie, stanowią kluczowy element na drodze ku poprawie procesów.
Karty są niezwykle pomocnym narzędziem służącym do zbierania danych w trakcie realizacji procesu. Skuteczne zastosowanie narzędzia pozwala zespołowi na stwierdzenie, czy proces jest stabilny. Jeśli zebrane dane z kart kontrolnych pokażą odchyłki od zakładanych norm, należy dokonać modyfikacji w procesie.
Karty kontrolne mają na celu analizę danych, wykorzystując zbiory liczb jako wsad
do doskonalenia jakości przedsiębiorstwa. Co ważne, zebrane dane zawsze będą się od siebie różniły pod pewnymi względami. W wyniku czego, warto wykorzystać dodatkowe narzędzie, jakim jest macierzowa analiza danych pozwalająca na poprawny wybór wartości ze zbioru danych.
Diagram Korelacji, znany szerzej pod nazwą wykres korelacji
Większość narzędzi jakości, powstała w wyniku potrzeby zbierania dużej ilości danych w sposób zrozumiały, a zarazem dający możliwość szybkiej analizy dużych zbiorów danych. Wykres korelacji jest to metoda zarządzania jakością wprowadzona w celu określenia siły badanej współzależności. Wykres korelacji nie bada związku przyczynowo skutkowego zachodzącego między zmiennymi, mówi jedynie czy zachodzi pewien związek korelacyjny, pomiędzy badanymi zmiennymi.
Głównymi aspektami zarządzania jakością są umiejętności analityczne osób zajmujących się przeprowadzaniem eksperymentów.
W odniesieniu do omawianego narzędzia powinniśmy go używać wyłącznie do:
- ukazania siły związku badanych próbek
- określenia kierunku związku
- stwierdzenia istnienia zależności pomiędzy omawianymi zmiennymi
Histogram
Histogram jako graficzne narzędzie analizy jest jednym z podstawowych narzędzi jakości. Występuję również pod nazwą diagramu słupkowego.
Stosowany jest najczęściej w statystyce do graficznego przedstawiania częstości występowania wartości zmiennej, występującej w danym zbiorze.
Histogram służy do prezentacji danych, a tym samym doskonaleniu jakości procesów. Występuje w postaci graficznej, tak aby osoba analizująca dane, mogła wyciągnąć oczywiste wnioski, które łatwo dostrzec kierując się grafiką, niż jak ma to miejsce
w tabelach – szukając odpowiednich danych.
Diagram Pareto
Twórcą zasady Pareto był włoski ekonomista i socjolog Vilfredo Pareto, który metodą analityczną odkrył, że 80% skutków jest spowodowanych przez 20% przyczyn.
Analiza Pareto dzięki skutecznej kalkulacji pozwala wybrać najważniejsze przyczyny problemów.
W skutecznym zarządzaniu przedsiębiorstwem, narzędzie Vilfredo Pareto jest nieodzowne,
by móc realizować idee skutecznego zarządzania jakością.
W literaturze zarządzania jakością, analiza Pareto występuje jako jedna z siedmiu podstawowych narzędzi. Celem diagramu Pareto jest uszeregowanie zgodnie
z danymi liczbowymi od największej wagi do najmniejszej zbioru danych.
Dzięki tak przygotowanej formie, tworzymy wykres Pareto.
Pamiętając o ciągłej poprawie procesów, powinniśmy się skupić na potencjalnych przyczynach dających sumarycznie 20% całości zbioru danych, który wg Pareto generuje 80% problemów.
Diagram Ishikawy
Z punktu widzenia operacji jest to jedno z kluczowych, a zarazem podstawowych narzędzi rozwiązywania problemów wykorzystywanych w procesie rozwiązywania problemów. Diagram Ishikawy rozumiany jest jako, panaceum na większość potencjalnych problemów wygenerowanych w organizacji. Prawda jest zupełnie inna.
Diagram Iskikawy to podstawowe narzędzie zarządzania jakością. Narzędzie zostało stworzone przez Kaoru Ishikavę, który był japońskim ekonomistą. W potocznym nazewnictwie występuje pod nazwą diagramu Rybiej Ości.
Celem Diagramu Ishikawy jest identyfikacja jak największej ilości przyczyn konkretnego problemu, który ma złożony i wieloaspektowy charakter.
Zgodnie z intencją Kaoru Ishikawy zastosowanie narzędzia jakości jest bardzo przydatnym punktem w procesie analizie danego problemu. Jak większość narzędzi jakości taki i narzędzia Kaouru Ishikawy są narzędziami, graficznymi. W celu dokładnej analizy problemu w większości przypadków wykorzystuje się metodę 5M, czyli Człowiek, Metoda, Zarządzanie, Maszyna, oraz Materiał. Opisana metoda ta służy selekcji potencjalnych przyczyn jakie chcemy poddać analizie dalszego przetwarzania danych w procesie zespołowego rozwiązywania problemów.
Diagram Ishikawy nie służy do analizy przyczyn źródłowych. Jest to diagram przyczynowo skutkowy, służący do analizy punktu przyczyn. Dzięki zastosowania modelu zespołowego rozwiązywania problemów opierającego się o grupy interdyscyplinarne, znacznie możemy podnieść efektywność rozwiązywania problemów. Kluczem jest prawidłowe zastosowania narzędzia 5Why, które niejednokrotnie traktowane jest po macoszemu.
Dzięki odpowiedniemu zdefiniowaniu pytania Dlaczego, mamy możliwość poznania potencjalnych przyczyn wystąpienia problemu. Wraz z rozwojem zarządzania jakością oraz procesem zbierania danych, tradycyjne narzędzia zarządzania jak 5WHY często są pomijane, a sam proces analizy zostaje potraktowany machinalnie na poczet nowych narzędzi, które wymagają złożonych ciągów obliczeniowych i wprowadzania danych by móc sprawnie przysłużyć się poprawie procesów.
