Efektywność, wydajność, produktywność - co to jest? czym się różnią? definicje i przykłady.
W różnorodnym świecie biznesu i przemysłu, terminy takie jak „efektywność”, „wydajność” i „produktywność” stanowią kluczowe wskaźniki (tzw. KPI), dzięki którym organizacje monitorują i oceniają swoją działalność.
Choć często używane wymiennie, terminy te mają odmienne definicje i odnoszą się do różnych aspektów procesu pracy w poszczególnych branżach.
Efektywność, wydajność, produktywność nie odpowiadają wprost na pytanie czy firma osiągnęła zysk czy stratę w danym czasie.
Czy efektywność, wydajność i produktywność to znaczy to samo?
Nie, efektywność, wydajność i produktywność to trzy różne koncepcje oraz definicje.
Chociaż wszystkie trzy odnoszą się do osiągania wyników w kontekście wykorzystywanych zasobów, skupiają się na różnych aspektach ich osiągania. Oznacza to, że znając definicje każdej z tych miar możesz skuteczniej podejmować decyzje o charakterze wprowadzanych zmian. Te trzy miary odgrywają kluczową rolę w Lean Management i działaniach Kaizen.
Co to jest efektywność
Efektywność jest „procentem” i jako miara koncentruje się na procentowym odniesieniu osiągniętych wyników w stosunku do celów. W mowie potocznej można usłyszeć: „no, tak! było efektywnie”, „nie pracujemy efektywnie”. Jeśli ktoś umiejętnie posługuje się definicją efektywności jako miary, powiedziałby tak: „to było bardzo efektywne, planowaliśmy osiągnąć 85% celu w pierwszej godzinie a tymczasem mamy już 98%!” albo „pracujemy na 50%, mieliśmy to zrobić już godzinę temu a pracujemy już dwie!”. Podobne przykłady dotyczą zysku, kosztów, OTIF itp.
Co to jest wydajność
Wydajność jest liczbą, koncentruje się na ilości osiągniętych celów w jednostce czasu. Przykład: „wykonaliśmy 6 zadań w 60 minut.” A czy pracowaliśmy efektywnie? Na to pytanie powinna odpowiedzieć efektywność! Przykłady już znasz.
Co to jest produktywność
Produktywność jest liczbą, koncentruje się na ilości osiągniętych celów na jednostkę czasu (tak jak wydajność) w odniesieniu do użytych zasobów na tę samą jednostkę czasu. Przykład: pracowaliśmy w 6 osób przez godzinę i zrobiliśmy (taki był cel) w tę godzinę 6 zadań. Zatem produktywność naszego Zespołu wyniosła: 1 zadanie zajmuje nam 1 osobo-godzinę na godzinę. Sposób wyliczenia: 6osób*1godzina/6 zadań
Gdyby te same 6 zadań zespół 6 osobowy zrobiłby w 2 godziny to produktywność wyniosłaby: 1 zadanie zajmuje nam 2 osobo-godziny
Czyli w tym wypadku produktywność odpowie nam na pytanie czy wzrósł koszt godzinowy wykonania zadań (tak), jaka jest wydajność i czy pracujemy efektywnie. 1 przypadek 100% drugi 50%.
Zastosuj praktycznie miary efektywności, wydajności i produktywności (zalecenie)
- Stosuj efektywność do oceny planu i wykonania (najciekawsze będzie w ostatnim punkcie),
- Stosuj wydajność do odpowiedzenia na pytanie ile zrobisz (znając maksymalne możliwości) na jednostkę czasu,
- Stosuj produktywność aby odpowiedzieć na pytanie ile kosztuje wydajność,
- Zastosuj efektywność…do weryfikacji czy wzrosła albo spadła wydajność lub/i produktywność w badanym czasie.
- Stosuj wszystkie te 4 przypadki razem, aby dowiedzieć się czy oraz o ile możesz lub musisz podnieść ich wartości (wszystkie i z osobna) aby otrzymać optymalne wyniki.
Przykład praktyczny, obrazujący monitorowanie efektywności, wydajności i produktywności:
Firma X. 1 lutego 2020 podano takie dane:
- Zysk 100
- Efektywność 50% (przyjęto, że będzie wyliczana wskaźnikiem OTIF)
- Wydajność 75/miesiąc
- Produktywność 1000 roboczo-godzin/na zrealizowane zadanie (wydajność)
Firma X, 1 lutego 2021
- Zysk 70
- Efektywność 75% (przyjęto, że będzie wyliczana wskaźnikiem OTIF)
- Wydajność 90/miesiąc
- Produktywność 1250 roboczo-godzin/na zrealizowane zadanie (wydajność)
Jakie są Twoje wnioski?
Definicje i przykłady zastosowania efektywności, wydajności i produktywności w różnych branżach (przykłady proste)
Branża Medyczna:
Efektywność: Załóżmy, że w szpitalu A 90% pacjentów z zawałem serca otrzymuje odpowiednie leczenie w ciągu pierwszych 30 minut, podczas gdy w szpitalu B tylko 60% pacjentów otrzymuje to samo leczenie w tym samym czasie. Szpital A jest bardziej efektywny.
Wydajność (założenie: „taki sam” pacjent): Jeżeli jedna pielęgniarka w szpitalu A jest w stanie opiekować się 10 pacjentami na godzinę, podczas gdy jedna pielęgniarka w szpitalu B może opiekować się tylko 5 pacjentami na godzinę, pielęgniarka w szpitalu A jest bardziej wydajna.
Produktywność: Załóżmy, że w szpitalu A zatrudniono 100 pielęgniarek, które są w stanie opiekować się 1000 pacjentami na godzinę, podczas gdy szpital B zatrudnia 200 pielęgniarek, które również są w stanie opiekować się 1000 pacjentami na godzinę. Szpital A jest bardziej produktywny.
Branża Produkcyjna:
Efektywność: Fabryka A wytwarza produkty z mniejszym odsetkiem wad niż fabryka B, co czyni fabrykę A bardziej efektywną w produkcji jakościowych produktów.
Wydajność: Maszyna w fabryce A produkuje 100 sztuk na godzinę, podczas gdy maszyna w fabryce B produkuje tylko 50 sztuk na godzinę, co czyni maszynę w fabryce A bardziej wydajną.
Produktywność: Przy użyciu tej samej ilości surowców i energii, fabryka A produkuje 10,000 sztuk produktu, podczas gdy fabryka B produkuje tylko 8,000 sztuk, co czyni fabrykę A bardziej produktywną.
Branża Logistyczna:
Efektywność: Firma kurierska A dostarcza 95% przesyłek na czas, podczas gdy firma B dostarcza tylko 85% przesyłek na czas. Firma A jest bardziej efektywna w terminowym dostarczaniu przesyłek.
Wydajność: Samochód dostawczy firmy A może dostarczyć 100 paczek na godzinę, podczas gdy samochód firmy B dostarcza tylko 70 paczek na godzinę, co czyni samochód firmy A bardziej wydajnym.
Produktywność: Magazyn A jest w stanie wysyłać 10,000 paczek dziennie przy użyciu 50 pracowników, podczas gdy magazyn B wysyła tę samą ilość paczek przy użyciu 70 pracowników. Magazyn A jest bardziej produktywny.
Branża BPO (Business Process Outsourcing):
Efektywność: Centrum obsługi klienta A ma 90% pozytywnych opinii od klientów, podczas gdy centrum B ma tylko 70%. Centrum A jest bardziej efektywne w zapewnianiu jakości obsługi.
Wydajność: Konsultant w centrum A jest w stanie obsłużyć 40 rozmów na godzinę, podczas gdy konsultant w centrum B obsługuje tylko 25 rozmów. Konsultant w centrum A jest bardziej wydajny.
Produktywność: Centrum A obsługuje 10,000 rozmów dziennie z 250 konsultantami, podczas gdy centrum B obsługuje tę samą ilość rozmów z 300 konsultantami. Centrum A jest bardziej produktywne.
Branża IT:
Efektywność: Drużyna programistów A tworzy oprogramowanie z mniejszą ilością bugów w porównaniu do drużyny B, co czyni drużynę A bardziej efektywną w tworzeniu jakościowego oprogramowania.
Wydajność: Programista z firmy A jest w stanie napisać (100% jakość) 500 linii kodu na godzinę, podczas gdy programista z firmy B pisze tylko 300 linii kodu. Programista z firmy A jest bardziej wydajny.
Produktywność: Firma A rozwija kompletne oprogramowanie w 3 miesiące z zespołem składającym się z 10 programistów, podczas gdy firma B potrzebuje 4 miesięcy.
Dodatkowe definicje:
Zastanów się czy i w jaki sposób ta definicja byłaby dla Ciebie pomocna w podejmowanie decyzji i wprowadzaniu zmian.
- Efektywność ekonomiczna, Wikipedia.
- Efektywność medyczna, Wikipedia
- Wydajność pracy, Wikipedia
- Produktywność, Wikipedia
