Czym jest Diagram Ishikawy (Rybiej Ości)? - analiza przyczynowo skutkowa
„Nasze pozorne przypuszczenia mają głębsze dno niż nam się na początku wydaje.”
„Problemy z którymi często się spotykamy można opisać przysłowiem właśnie o rybie “Ryba psuje się od głowy”.
Takim tokiem myślenia kierował się też Kaoru Ishikawa profesor Uniwersytetu Tokijskiego, projektant jednego z narzędzi wspierających analizę przyczynowo – skutkową danego problemu.
Diagram wizualnie przypomina rybią ość. Ale jak z niego poprawnie skorzystać?
Jeśli skierujesz swój punkt skupienia od symptomu (efektu końcowego czyli naszego nazwanego problemu) do każdej następnej odnogi (ości z kategorią; o tym dalej) i będziesz opisywać te przypuszczalne i w jakimś stopniu znane (np. w wyniku analizy lub obserwacji) przyczyny powstałego problemu to otrzymasz „bazę danych” potencjalnych przyczyn powstania problemu. Może być ich kilka. O równej lub różnej wadze i istotności.
W zależności od typu procesu i branży, w jakiej stosujemy diagram Ishikawy będą pojawiać się nowe kategorie, w których dany problem będzie rozkładany na czynniki pierwsze.
Dla procesu produkcyjnego jest to metoda 5m + E:
- Człowiek (Man)
- Maszyna (Machine)
- Materiał (Material)
- Metoda (Method)
- Pomiary (Measure)
- Środowisko (Environment)
A dla procesu administracyjnego 6P:
- Ludzie (People)
- Miejsce (Place)
- Produkt (Product)
- Proces (Process)
- Procedury (Procedures)
- Polityka (Policy)
Dalsze kroki analizy problemu:
- Wybierz przyczynę do analizy
- Wybierz jednostkę miary
- Gromadź dane
- Określ całkowitą liczbę zdarzeń
- Nadawaj rangę nowym kategoriom w porządku malejącym
- Sporządź wykres
- Analizuj dane
- Określ dalsze kroki
Po wstępnym rozpoznaniu przyczyn problemu kluczowe jest przeprowadzenie burzy mózgów z grupą interdyscyplinarną, ustala ona priorytety wpływu kategorii i wyszczególnionych przyczyn powstania problemu. Każdy z analizujących argumentując ważność, wagę i istotność przyczyny powstania problemu, powinien przedstawić swoją ścieżkę rozumowania i analizy. W ten sposób praca z wykresem Ishikawy niesie dodatkową wartość – wymianę wiedzy i doświadczeń.
Na poziomie rybiej ości identyfikujemy przyczyny powstawania problemu. Całość podlega dalszemu poszukiwaniu przyczyny źródłowej używając metody np. 5 WHYs lub poszerzonych analiz , którymi posługują się np. Lean Six Sigma Managerowie
Diagram Ishikawy spisuje się w momencie kiedy trzeba przeanalizować ogólny obszar przedsiębiorstwa, ponieważ odpowiedzialnych przyczyn za powstałe problemy jest kilka. Sama idea pozwala skupić uwagę na rzeczywistych problemach a nie na indywidualnych odczuciach oraz stereotypowych opiniach o danym zjawisku. Systematyczna analiza problemu pozwoli pokazać związki między innymi przyczynami co często pozwala rozwiązać problem kompleksowo i sporo na tym zyskać – jak np. https://leanpartner.pl/lean-w-produkcji-armatury-sanitarnej/
Kluczowe jest to, że diagram Ishkawy nie powinien być stosowany w momencie kiedy doskonale znamy przyczynę powstałego problemu. W takiej sytuacji zamiast sporządzać diagram powinniśmy zająć się po prostu jego rozwiązywaniem oraz eliminacją przyczyny źródłowej problemu.
